Moet je als OR spreken met één mond?

‘We moeten als een OR een eenheid vormen…. allemaal hetzelfde standpunt weergeven!’ zegt een OR-lid. ‘Ja, maar als ik er nu anders over denk’ roept een ander lid. ‘In onze eigen OR-vergadering kunnen we ’t zo oneens zijn als we willen, in de OV als OR, spreken met één mond!’

Wat is wijsheid? Moet je als OR altijd spreken met één mond, of mag elk OR-lid naar voren brengen wat hij of zij wil?

Casus 1, spreken met één mond: Uit de Overlegvergadering geplukt 1.

De Overlegvergadering is bijna af. De directeur zegt: ‘Zeg, voor we afsluiten… ik wil jullie mening wel eens horen over het volgende. Ik heb de indruk dat de werkdruk, waar jullie een jaar terug opmerkingen over gemaakt hebben, de laatste tijd wat minder is. Hebben jullie dat idee ook. of vergis ik me?

De OR is zo’n vraag niet gewend. De leden voelen zich wat overvallen. Ze kijken een beetje schuins naar elkaar, aarzelen wat. Dan zegt de voorzitter: ‘We nemen Uw vraag mee. Volgende vergadering hoort U wat wij er van vinden.’

Casus 2 spreken met één mond: Uit de Overlegvergadering geplukt 2.

Aan de orde is een instemmingsaanvraag met betrekking tot een verandering van de ploegendiensten. In een voorgaand overleg is de kwestie al goed doorgesproken. Er is nog één punt wat het merendeel van de OR graag anders zou zien, namelijk de tijd die is uitgetrokken voor wisseling van de ploegen. De voorzitter brengt in dat de OR een wisseltijd van 10 minuten wil. De directie zegt: ‘Ik kan het me nauwelijks voorstellen dat dit echt een punt voor jullie is. Voor de ploeg op de melkontvangst hoeft dit vast en zeker niet.’ De aarzeling van een paar OR-leden is voelbaar… van hen hoeft ’t inderdaad niet… Van de weeromstuit begint ook de voorzitter wat te aarzelen… Waren ze er wel zo van overtuigd dat ’t nodig was? En tussen de OR-leden ontstaat een korte discussie over de noodzaak van de maatregel.

Aanwijzingen om effectief om te gaan met ‘ zodat je als OR kan spreken met één mond ‘ of niet.

De situatie bepaalt of de OR met een gezamenlijke opvatting komt, spreken met één mond of dat ieder voor zich kan spreken!

1. De discussie over ‘moet de OR altijd een eenheid zijn, of mogen er ook verschillende standpunten naar voren komen’ wordt vaak als een of-of discussie gevoerd. Zo zit het niet. Beide manieren zijn bruikbaar, als je ze maar op het goede moment toepast.
2. De algemene regel:
   • spreek vrijuit in verkennende, brainstormende, wat informele situaties.
   • Spreken met één mond, en dus als een geheel, in formele, afsluitende besprekingen waarin de OR een formeel advies geeft, instemming, of iets zwaarwegends naar voren wil brengen.
3. In de eerste situatie hierboven wordt een voorbeeld gegeven waarin iedereen gemakkelijk voor zich kan spreken. De directie wil even de mening van de OR aftasten, in wat informele sfeer. De OR reageert te formeel en mist zo een kans. Situaties waarin het goed werkt als ieder OR-lid zo duidelijk mogelijk z’n eigen opvattingen kan geven zijn bijvoorbeeld:
   • De directeur wil graag weten of  pas ingevoerde wijziging in de werkwijze bij de werknemers goed valt, of ze er tevreden of ontevreden over zijn.
   • De directie wil aftasten of  de invoering van een maatregel op veel of weinig weerstand zal stuiten.
   • Zowel OR als directie vinden ’t nuttig eens van gedachten te wisselen over de sfeer in het bedrijf.
4. In het tweede voorbeeld doet de OR er goed aan om inderdaad met een duidelijk, eensgezind voorstel te komen, dus om te spreken met één mond. Als hier OR-leden geen eenheid vormen, kun je het wel schudden dat ’t de OR lukt om hun voorstel geaccepteerd te krijgen.

5. Situaties om te spreken met één mond, waarbij het nodig is om met een gezamenlijke en door iedereen ondersteunde mening te komen zijn:

   • De afrondende onderhandelingen bij advies- of instemmingsaanvragen.
   • De OR wil een belangrijk signaal wil afgeven, wat goed afgewogen en zorgvuldig geformuleerd is, omdat het een gevoelig punt betreft.
   • De OR wil een uitspraak meer gewicht geven door te bedrukken dat het hier een mening betreft waar de gehele OR volledig achter staat.

 De nadelen van voortdurend spreken met één mond :

• het maakt dat iedereen een beetje bang wordt om iets verkeerds te zeggen.
•  Het overleg wordt stijf en formeel door – ook op momenten dat een wat lossere sfeer meer resultaat geeft.
• als er een schijneenheid is, kan iedereen nog zo z’n best doen om met één mond te praten – het helpt niet. Non-verbaal worden de tegenstellingen toch wel zichtbaar.

1. Altijd een sfeer dat iedereen kan zeggen wat hij wil  niet –ook al staat dat lijnrecht tegenover andere opvattingen – heeft ook nadelen:
   • het kan ertoe leiden dat besprekingen van de hak op de tak springen.
   • de bestuurder kan moeilijk een beeld krijgen wat de OR als geheel ergens van vindt – ook niet op momenten dat dit belangrijk voor hem is. (Geeft de OR nou instemming of niet??)
   • een veelbelovende ontwikkeling in het gesprek kan willekeurig afgebroken worden omdat een OR-lid over iets anders begint.
2. Spreek van te voren goed af  wat jullie doen: geheel vrijuit spreken en vragen, of in alles de opvatting van de OR verwoorden, spreken met één mond, ondersteunen (kan ook heel goed zonder woorden).
3. Vooral voor nieuwe OR-leden kan het een hele steun zijn te weten waar ze aan toe zijn.

Kijk ook eens bij het overzicht van opleidingen voor de Ondernemingsraad

Basiscursus voor de nieuwe OR ondernemingsraad

Training voor de ervaren OR

Training voor de COR

Uitleg over de essentie van medezeggenschap

Wil je meer weten over dit onderwerp zoek dan contact met Hielke

Vraag hier het gratis Ebook aan om het OR werk goed te organiseren