Oud-rechter OK zegt: OR neem het initiatief bij instemming advies ofwel OR in actie!
Recent las ik een aantal tips en adviezen voor Ondernemingsraden van Nederland, van oud-rechter en ex-voorzitter van de Ondernemingskamer te Amsterdam prof. mr. Huub Willems over zijn opvatting hoe je als ondernemingsraad (OR) zou moeten zorgen voor het personele belang en invloed op besluitvorming. Maar vooral, dat je als OR in actie moet blijven voor het personele belang en je eigen mening moet vormen.
Deze ervaren oude rot in het vak heeft jarenlang OR-en en bestuurders voor zich langs zien trekken en weet hoe de hazen lopen in bestuurders en OR-en land.
De oud-rechter moedigt jou als OR-lid aan om gebruik te maken van de rechten en macht die je hebt. Kom als OR in actie. Stel je dus vooral stevig en zelfbewust op richting de bestuurder. Het gaat er niet om dat je je beroept op de wet en dreigt met een gerechtelijke procedure te starten. De oud-rechter moedigt je als OR-lid vooral aan om jouw eigen mening en standpunt te vormen. En hij waarschuwt je als OR-lid te gemakkelijk mee te gaan met de argumenten van de bestuurder.
Naast de aandacht voor jouw zelfstandige en onafhankelijke mening vraagt de oud-rechter je om vooral ook niet af te wachten en je eigen pad te volgen waardoor je als OR in actie komt. Kort samengevat in aantal hoofdlijnen:
-
Ga in gesprek voordat je een adviesaanvraag krijgt
Ga niet afwachten tot er een aanvraag bij je op tafel wordt gelegd.
De WOR is een minimum regeling dus ook het moment van advisering betreft het uiterste moment dat de bestuurder de OR om input moet vragen. En dat betreft het uiterste moment voordat er een besluit genomen wordt. Maar je begrijpt dat het de bedoeling is om veeeeeeeel eerder met elkaar in gesprek te gaan. Dat kan door goed op de hoogte te zijn van wat er speelt, goed contact met je achterban en veel inhoudelijke kennis te ontwikkelen of in te huren, en duidelijk en assertief te zijn als het gaat om het duidelijk maken wat voor jou belangrijke uitgangspunten of eisen zijn.
-
Neem een stelling in, formuleer criteria waaraan de uitkomst moet voldoen.
Formuleer stellingen of criteria die helder maken wat voor jullie als OR belangrijk is. Hoe steviger geformuleerd hoe meer de bestuurder er rekening mee moet houden. Bijvoorbeeld geen gedwongen ontslagen, of het niet stapsgewijs (salamitactiek) ontmantelen van een bepaalde afdeling.
-
Je bent als OR nooit te vroeg met je advies/criteria
Als de bestuurder dergelijke adviezen, criteria te vroeg vindt benadruk je daarmee dat je bij de verdere planontwikkeling beter aangesloten kan worden. Daarmee voorkomt de bestuurder dat er premature gesprekken plaatsvinden met de OR en of met de achterban.
-
Luisteren, samenvatten in je eigen woorden en doorvragen op basis van je eigen richting. Wat wordt er niet gezegd.
Luisteren, maar vooral doorvragen is heel belangrijk. Luister naar wat er gezegd wordt maar vooral ook wat er niet gezegd wordt. Verdeel spreek en onderbreek momenten onderling zodat niet altijd een persoon de bestuurder onderbreekt of bevraagt. Laat anderen samenvatten zodat jij even kan nadenken en kan doorvragen. Op die manier blijf je zelf scherp en op het antwoord op jouw vraag gericht. Alle vragen zijn relevant.
Jij als OR-lid bepaalt wat van belang is voor het oordeel van de OR en niet de bestuurder. Een tip: door een stelling of een stevige mening uit te spreken lok je de bestuurder uit om deze mening te bevestigen of te ontkrachten. Dat levert wellicht wat spanning op maar geeft wel duidelijkheid. En spreek dat ook uit, dat je om een mening vraagt op deze manier. Als de bestuurder dit geen prettige stijl vindt kan je dichter bij elkaar komen door hierover afspraken te maken.
-
De OR bepaalt waarover ze adviseert niet de bestuurder
De oud-rechter geeft aan: beperk je als OR niet tot wat in de adviesaanvraag geschreven staat. Als je als OR weet dat er meer gaande is en dat dit slechts de eerste stap is van het traject dan kan je over andere zaken die er op volgen alvast adviseren. Voorkom dat door het opknippen van de besluitvorming de OR steeds geen nee kan zeggen en het de OR ontbreekt aan punten om een stevige onderhandeling te voeren op de deelbesluiten. Dus houd die salami heel, geef de onderlinge samenhang aan en adviseer over het geheel. Dan kan de bestuurder er niet omheen. Uitspraken van de oud-rechter zelf destijds in zijn eigen gerechtshof vastgesteld, vertellen dat de OR zelf bepaalt wat zij relevant vindt voor het advies dat zij geeft. De bestuurder bepaalt zelf wat hij met de adviezen van de OR wil doen! Maaaaaaaar moet in ieder geval wel ingaaaan op vragen en voorstellen van de OR.
-
Ook het voorgenomen besluit, de reden van de verandering, kan bediscussieerd worden door de OR
Veel bestuurders worden ongelukkig van het feit dat jij als OR de reden van de verandering ter discussie kan stellen. Uiteraard heb je daar goede argumenten voor nodig, dat spreekt voor zich. Maar als je het idee hebt dat het niet klopt is het vooral zaak dit punt op te pakken en er werk van te maken. Desnoods met behulp van externen. Maar gaat het over praktische werk gerelateerde zaken, dan ben jij als OR-lid deskundig genoeg om dat op de juiste manier te onderbouwen. Met wensen en voorwaarden van jou en je collega’s.
-
Programma van eisen moet eigenlijk heel normaal zijn voor OR en bestuurder.
De punten van oud-rechter prof. Mr Huub Willems zijn eigenlijk vanzelfsprekend. Dus maak duidelijk wat je wil, hoe je dat wil en wanneer je dat wil, voordat je begint aan een adviestraject. Maak afspraken met de bestuurder en communiceer zoveel mogelijk, over inhoud maar ook over proces en wat je verwacht van een stellingname of vragenlijst. Wees niet bang en kom op voor het belang van je collega. Want tenslotte zitten jullie voor hen aan tafel met de bestuurder.
In vervolg artikelen gaat het over de overige stappen van mijn vierstappen naar succes met medezeggenschap!
Wil je meer weten zoek dan contact met Hielke
Kijk ook eens bij het overzicht van opleidingen voor de Ondernemingsraad
