Als OR kan je voordat je verder gaat met het ontwikkelen van producten en diensten rondom AI over de volgende elementen afspraken maken.
- Duidelijke Strategie en Doelen: De introductie van AI moet passen binnen de bredere bedrijfsstrategie en concrete doelen hebben, zoals procesoptimalisatie of betere klantinzichten. Een heldere doelomschrijving is essentieel om te beoordelen of de toepassing ethisch verantwoord is.
- Organisatorische Buy-in: Het management moet de implementatie van AI ondersteunen en de voordelen begrijpen. Medewerkers moeten betrokken worden en getraind in het gebruik van AI-tools. Betrokkenheid van medewerkers is belangrijk voor het welbevinden en acceptatie van AI.
- Ethische Richtlijnen: Er moeten ethische richtlijnen gedefinieerd worden voor het gebruik van AI, inclusief verantwoording over beslissingen van AI-systemen, vermijding van bias in data en algoritmes, en transparantie naar klanten en medewerkers. De “Gedragscode Artificiële Intelligentie” kan hierbij als startpunt dienen. Ethische kaders moeten expliciet worden gemaakt.
- Transparantie: Organisaties moeten open zijn over hoe hun AI-systemen werken. Ze moeten uitleggen hoe systemen beslissingen nemen en transparant zijn over de inzet van AI. Dit is cruciaal om vertrouwen te winnen van zowel klanten als medewerkers. Transparantie over de werking van een AI-toepassing geeft individuen de mogelijkheid om de effecten op hun handelingsvrijheid en beslissingsruimte te waarderen.
- Data Kwaliteit en Privacy: Er moet gezorgd worden voor de kwaliteit van de gebruikte data, en naleving van de regelgeving zoals de AVG. Data moet beschermd worden tegen manipulatie en misbruik.
- Technologische Infrastructuur: Een robuuste IT-infrastructuur is nodig om AI-tools en modellen te ondersteunen, inclusief cloudoplossingen en voldoende rekenkracht.
- Risicobeoordeling: De risico’s van de AI-toepassing moeten worden geïdentificeerd en beperkt. Organisaties moeten bepalen of het doel en de wijze waarop het doel wordt bereikt ethisch en juridisch verantwoord is. De afweging van baten en risico’s is cruciaal.
- Menselijke Controle: Zorg ervoor dat AI-systemen worden ondersteund door menselijk toezicht. In complexe of gevoeligere situaties moet er altijd een mogelijkheid zijn voor menselijke tussenkomst.
- Monitoring en Evaluatie: Er moet een proces zijn voor de regelmatige monitoring en evaluatie van de AI-systemen om er zeker van te zijn dat ze eerlijk en ethisch opereren. Dit omvat het plannen van nieuwe assessments en het verzamelen van gegevens over de impact van technologie. Een periodieke evaluatie is nodig om te bepalen of de toepassing nog steeds verantwoord is.
- Verantwoording: Leg de uitkomsten van de stappen van de AI Impact Assessment (AIIA) vast en verantwoord de gemaakte keuzes. Organisaties moeten verantwoording kunnen afleggen over de toepassing van AI. Het is belangrijk om te kunnen verantwoorden waarom bepaalde keuzes zijn gemaakt bij het ontwerpen en gebruiken van AI.
Een AI-integratie vraagt om een doordachte aanpak, deze kan er als volgt uitzien: - Behoeftenanalyse: Breng in kaart waar AI een toegevoegde waarde kan bieden.
- Data-inzameling: Verzamel en prepareer data, zowel gestructureerd als ongestructureerd.
- Pilotprojecten: Begin met kleinschalige experimenten om de effectiviteit te evalueren.
- Schaalbaarheid: Schaal AI-systemen geleidelijk op bij positieve resultaten.
- Training en toezicht: Train personeel in het gebruik van AI en houd prestaties continu in de gaten.
Deze criteria helpen bij het vormgeven van een plan , Behoeftenanalyse voor AI dat niet alleen technologisch geavanceerd is, maar ook ethisch verantwoord, rekening houdend met de belangen van de werknemers en de bredere maatschappij. Door deze aspecten vanaf het begin in de planvorming mee te nemen, wordt de kans op een succesvolle en geaccepteerde implementatie van AI vergroot.
Elke OR zou kunnen werken met dit lijstje om het gesprek aan te gaan over hoe het nu staat in de organisatie en de (toekomstige) plannen voor AI en robotisering.
WIl je training of advies over dit onderwerp stuur mij dan een mailtje en dan maken we een afspraak om te bespreken wat er kan.