Taken van de ondernemingsraad (OR): wat betekent werken voor een ondernemingsraad? Start van de nieuwe ondernemingsraad. #

Onderaan vind je een link naar een checklist voor nieuwe OR-leden

Het succes van de ondernemingsraad is mede afhankelijke van de kennis, capaciteiten en de bijdrage van de leden. Het werkt hetzelfde als binnen de sport:, doelen stellen, voorbereiding, samenwerking, resultaat behalen, winnen en verliezen, terugkijken en aanpassen. Graag deel ik mijn kennis en visie op de diverse onderdelen van het werk van de ondernemingsraad.  Ik vertel jullie over:

• Wat doe je als nieuw lid van de ondernemingsraad?
• Zes redenen om deelnemen aan de ondernemingsraad?
• Wat is het bestaansrecht van de ondernemingsraad?
• De oorsprong van de ondernemingsraad,
• Drie middelen om invloed mee uit te oefenen,
• Wat doet een nieuwe ondernemingsraad?
• Wat kan en mag als ondernemingsraad,
• Moet de nieuwe ondernemingsraad zich verantwoorden naar de achterban?
• Is het gewenst dat een ondernemingsraad haar beslissingen neemt zonder de achterban te betrekken?
• Persoonlijke ontwikkeling binnen de ondernemingsraad,
• Evaluatie van het functioneren van de nieuwe ondernemingsraad,
• Elk nadeel heeft zijn voordeel.
• Opleidingen en ontwikkeling voor de nieuwe ondernemingsraad
• Opleiding en ontwikkeling voor de gevorderde ondernemingsraad
• Tijd voor het werk van de ondernemingsraad
• Arbeidsomstandigheden (ARBO) en de rol van de ondernemingsraad
• Toezichthouders en de ondernemingsraad
• De bestuurder en de ondernemingsraad

1.    Wat doe je als nieuw lid van de ondernemingsraad? #

Als nieuw lid van de ondernemingsraad oefen je invloed uit op de totstandkoming van nieuw beleid en praat je mee over belangrijke beslissingen voor de organisatie.

Als nieuw lid van de nieuwe ondernemingsraad ben je vertegenwoordiger van je eigen collega’s. De ondernemingsraad is een democratisch gekozen orgaan. Dus als het goed is, soms gaat het namelijk anders, ben je gekozen tijdens een verkiezing. Het is jouw taak om samen met de andere ondernemingsraadleden mee te praten met de bestuurder (directie, RvB, CvB) de wettelijke gesprekspartner van de ondernemingsraad. De onderwerpen en het initiatief voor deze gesprekken kunnen vanuit de ondernemingsraad komen of vanuit de bestuurder. Jij als nieuw lid van de ondernemingsraad kan daarover praten met je collega or-leden.

2.    Zes redenen om deel te nemen aan de ondernemingsraad? #

Ondernemingsraad-lid wordt je vaak om zeer verschillende redenen. Welke redenen zijn dit en hoe zorg je dat aan deze persoonlijke drijfveren invulling wordt gegeven.

Veel gehoorde redenen voor deelname aan de OR zijn:

• Opkomen voor de zwakkere collega,
• Een weerwoord bieden aan de directie,
• Meer willen leren over de organisatie,
• Het verschil willen maken,
• Persoonlijke ontwikkeling,
• Netwerken
  

Welke reden je ook hebt als nieuw lid van de ondernemingsraad, maak gebruik van de kansen die er zijn om jouw doel na te streven. Koppel diverse redenen voor jezelf. Bijvoorbeeld opkomen voor de zwakkere en persoonlijke ontwikkeling. Door jezelf te ontwikkelen met kennis en vaardigheden kan je beter opkomen voor je zwakkere collega. Bespreek binnen de ondernemingsraad met elkaar de redenen of drijfveren om elkaar te versterken en te steunen bij het realiseren van de doelen. Dit is anders voor elk deelnemer als nieuw lid van de ondernemingsraad

3.    Wat is het bestaansrecht van de ondernemingsraad? #

De ondernemingsraad bestaat omdat de Wet (WOR) dat voorschrijft voor organisaties met 50 of meer werknemers.

De WOR regelt het aantal deelnemers, faciliteiten, rechten en een enkele plicht voor de ondernemingsraad. De WOR is van toepassing op organisaties die meer dan 50 werknemers in dienst hebben.

4.    De oorsprong van de ondernemingsraad, de wet op de ondernemingsraden (WOR).

Begin 1900 werd helder dat werkgevers een enorme invloed kregen op het leven en werken van hun werknemers. De invloed op het dagelijks leven van werknemers werd steeds groter. Denk bijvoorbeeld aan de verplichte winkelnering bij de werkgever.

Er ontstond een onbalans tussen werkgever en werknemer. Dit heeft geleid tot een maatschappelijke discussie die jaren later geleid heeft tot het ontstaan van de WOR. In de periode van 1940-1953 is er door de regering, vakbonden en maatschappelijke organisaties gesproken en nagedacht over invloed van werknemers op het bedrijfsbeleid. Hieruit de wet op de ondernemingsraad ontstaan.

5.    Drie middelen om invloed mee uit te oefenen?De WOR bevat 3 onderdelen om invloed uit te oefenen:

‘Vrijheid van meningsuiting’. De ondernemingsraad praat over elk onderwerp met de bestuurder. (Artikel 2 WOR)

Verplichte raadpleging. Over bepaalde onderwerpen moet de bestuurder de mening vragen van de ondernemingsraad. (Artikel 25 en 27 WOR)

De achterban. Indien het nodig is kan de ondernemingsraad met de achterban samenwerken om het draagvlak voor de visie van de ondernemingsraad te vergroten. (Artikel 17 WOR)

6.    Wat doet de ondernemingsraad?De dagelijks praktijk van de ondernemingsraad lijkt een beetje op een eigen bedrijf.

Er zijn doelen gesteld, daarover worden afspraken gemaakt met de leden. Wie, doet wat, en wanneer.

Om deze doelen te bereiken is onderling overleg nodig, om elkaar te helpen of over de voortgang. Er wordt gesproken over behaalde doelen en wat daarvan geleerd kan worden, maar ook wat er mis is gegaan. Er is een taakverdeling: een verplichte voorzitter, vaak een secretaris en soms een penningmeester. Deze functionarissen vormen vaak de leiding van de ondernemingsraad en zijn aanspreekpunt voor de bestuurder. Er wordt soms gekozen voor zelfsturing in de ondernemingsraad waardoor er een gedeelde verantwoordelijkheid is. Bespreek met elkaar welk type van sturing, taak en werkverdeling jullie willen. Binnen je eigen ondernemingsraad kan je dat helemaal zelf bepalen.


7.    Wat kan en mag de ondernemingsraadWat een ondernemingsraad kan en mag staat maar voor een klein deel in wet dus er is veel ruimte voor invulling door de ondernemingsraad. De WOR is gelukkig geen ‘handboek soldaat’ met voorschriften en werkwijzen.

In de WOR staan enkele aanwijzingen over de interne organisatie van de ondernemingsraad en de geheimhoudingsplicht. Daarnaast ligt er een groot speelveld voor de eigen invulling van het werk van de ondernemingsraad. Hierdoor is het mogelijk om de werkwijze van de ondernemingsraad zelf te bepalen. Dus de manier waarop jullie je werk organiseren, de onderlinge taakverdeling, hoe vaak en hoe lang je bij elkaar komt staat niet vast. De manier waarop de ondernemingsraad overleg voert met bestuurder (formeel of informeel) en de achterban wordt door jullie zelf ingevuld.


8.    Moet de ondernemingsraad zich verantwoorden naar de achterban?De ondernemingsraad mag zelfstandig beslissen over zeer belangrijke en ingrijpende onderwerpen waarover zij een oordeel moet geven. De ondernemingsraad mag zelfstandig beslissen zonder verplicht overleg met de achterban.

Dat komt omdat de ondernemingsraad is gekozen zonder last en ruggespraak. In tegenstelling tot bijvoorbeeld de vakbonden die in haar besluitvorming altijd het oordeel van haar achterban moet vragen bijvoorbeeld in geval van een het afsluiten van een sociaal plan. Dus op dat punt onderscheid de positie van de ondernemingsraad zich duidelijk van de vakbond.


9.    Is het gewenst dat een ondernemingsraad haar beslissingen neemt zonder de achterban te betrekken?De ondernemingsraad wil haar besluit laten aansluiten bij de wensen van organisatie en achterban. Vaak is het dan nodig de specifieke achterban te betrekken voor de alle ins en outs van het voorgenomen plan.

Zoals eerder aangegeven mag de ondernemingsraad haar besluit nemen zonder overleg, vaak is dat helemaal niet gewenst. Dan zal de ondernemingsraad haar achterban zeker betrekken bij de besluitvorming, onder andere voor draagvlak en om een goede afweging te maken tussen de belangen van de organisatie en het personeel.


10. Persoonlijke ontwikkeling binnen de ondernemingsraadHet is voor ieder lid van de ondernemingsraad belangrijk de individuele kennis, vaardigheden en eigenschappen te ontwikkelen. Dit komt het succes van het optreden van de ondernemingsraad ten goede.

Elk ondernemingsraad lid speelt een rol in het spel dat gespeeld wordt met elkaar, de bestuurder, de achterban, het management en overige partijen (aandeelhouders, RvC, RvT, etc.) Hou als ondernemingsraad dit voor ogen en vorm je eigen visie op de persoonlijke ontwikkeling binnen de OR. Tip: praat eens met HRM over de personele instrumenten die beschikbaar zijn.


11. Evaluatie van het functioneren van de ondernemingsraadDe ketting is zo sterk als de zwakste schakel is vaak van toepassing in de OR-omgeving.

Aandacht voor het functioneren van de ondernemingsraad, haar omgeving, de facilitering en de ondersteuning dienen hierop gericht te zijn.

De ontwikkeling van de ondernemingsraad is vaak een van de drijfveren voor een lid van de ondernemingsraad om zich in te zetten. Door hier aandacht aan te geven op individueel of groepsniveau zal het team dat de ondernemingsraad vormt hechter worden. Elkaar helpen en je samen ontwikkelen vormt ook een band die de leden onderling hechter maakt. Evalueer jaarlijks als ondernemingsraad welke ontwikkeling de groep en ieder lid nodig heeft om gemotiveerd te blijven en vooral jullie doelen te behalen.


12. Elke nadeel heeft zijn voordeelHet begint met bewustwording over de sterke en zwakke punten van de leden van de ondernemingsraad.

Bewust gebruik maken van de krachten en de zwakten van de ondernemingsraad levert kansen op. Ook elke zwakke plek biedt zijn sterkte . Ga aan het werk met die zwakke plekken maak er gebruik van (omdenken). Zwakke plekken van ondernemingsraad-leden kunnen versterkt worden door kennis te verkrijgen over de WOR of bijvoorbeeld ARBO en vaardigheden aan te leren. Dit kan gezamenlijk of individueel.

De ondernemingsraad heeft recht op scholing. Hiermee bevordert zij haar deskundigheid waardoor zij haar kan positie verstevigen en de invloed op de besluitvorming vergroten.


13. Opleidingen en ontwikkeling voor de nieuwe ondernemingsraadDe ondernemingsraad bepaalt zelf welke opleiding zijn nodig acht. In de WOR staat dat er 5 opleidingsdagen beschikbaar zijn. In overleg met je bestuurder kunnen dit er ook meer zijn. Jullie kunnen kiezen om dit te bespreken met de bestuurder.

De ondernemingsraad mag zelf bepalen welke opleiding je nodig hebt. Natuurlijke keuzes in de voor jullie eerste zittingsperiode zijn:

Start van de ondernemingsraad: kennis van de wet op de ondernemingsraden (WOR), de WOR komt ook later regelmatig terug bij startende ondernemingsraden!

Wat doe je als ondernemingsraad,

Taakverdeling, werkplanning en organisatie van het OR werk,

Vergaderen en besluitvorming,

Omgang met bestuurder en achterban,

Op welke manier kan je invloed verkrijgen?

Het politiek spel,

Omgang met het management en de tijdsbesteding.

14. Opleiding en ontwikkeling voor de gevorderde ondernemingsraadDe gevorderde ondernemingsraad heeft vaak andere wensen ten aanzien van de opleiding. Een andere mix kan dan nodig zijn voor de ondernemingsraad met meer ervaring. Aanvullende cursusonderdelen die dan vaak terugkomen zijn:

WOR voor de gevorderde ondernemingsraad,

Evaluatie van de werkwijze en de eigen prestaties,

Doelstellingen voor de ondernemingsraad,

Visie en missie,

Contact met de toezichthouders,

Werkgroepen en commissies,

Contact met toezichthouders,

Verstevigen van de samenwerking

Onderhandelen

Arbeidsvoorwaarden en de OR

15. Tijd voor het werk van de ondernemingsraadHet werk in de ondernemingsraad kost (werk)tijd als nieuw lid van de ondernemingsraad. Het is nodig goede en heldere afspraken te maken om het ondernemingsraad werk goed te doen. In de WOR staat dat jullie tijd beschikbaar moeten krijgen onder werktijd om het OR-werk te doen.

Veel van jullie worstelen regelmatig met de vraag wanneer en hoe zij hun ondernemingsraad werk kunnen doen. Uit ervaring weten we dat meer dan de helft van de mensen hier mee te maken. Hoe is dat nu eigenlijk te regelen? Je zult erover moeten onderhandelen.

Enkele stappen:

Benaderen het als een echte onderhandeling, met een inzet en mogelijk meerdere ronden. Bereid het voor met een collega-ondernemingsraad-lid zodat je de eerste valkuilen al ontweken hebt als nieuw lid van de ondernemingsraad .

Bedenk vooraf wat je inzet wordt voor het aantal uren of de oplossing die jij nodig hebt.

Bespreek jouw uitdaging ten aanzien van het ondernemingsraadwerk met je leidinggevende. Probeer dat zakelijk en realistisch te benaderen. Toon begrip voor zijn situatie en vraag begrip voor die van jezelf. Vraag naar de mogelijkheden die je leidinggevende ziet, presenteer je eigen idee en onderzoek ze beiden.

Als je het idee hebt dat je eruit zal komen de eerste keer, van dan duidelijk de gemaakte afspraken samen en vertel dat je de afspraak per email zal bevestigen.

Voel je aan dat er weinig ruimte ontstaat het eerste gesprek. Vat dan samen, bekijk waar jullie voorstellen overeenkomen en onderzoek wat er nodig is om de weerstand op te heffen. Als dat helder is kan je voorstellen dat jullie beiden er nog eens over gaan nadenken. En gaan onderzoeken hoe de weerstand opgeheven kan gaan worden.

Geef aan dat je binnen een bepaalde termijn een nieuwe afspraak gaat maken om hierover verder te praten als nieuw lid van de ondernemingsraad. Hiermee krijgt ook je leidinggevende de tijd om te onderzoeken hoe hij dit moet oplossen. Of te vernemen, vast te stellen dat compleet weigeren eigenlijk geen optie is.

Doe wat je belooft heb en maak een vervolgafspraak. Meer tips over onderhandelen als nieuw lid van de ondernemingsraad.

16. Arbeidsomstandigheden (ARBO) en de rol van de ondernemingsraadDe ondernemingsraad en jij als nieuw lid van de ondernemingsraad kan en moet een belangrijk stempel drukken op de arbeidsomstandigheden op grond van WOR en de Arbowet. De wettelijke basis onder deze taak is prettig, maar voor de praktijk is jullie eigen gezonde verstand minstens zo belangrijk.

De WOR en de Arbowet zeggen heel specifiek dat de ondernemingsraad instemming en controle heeft op het arbo-beleid en de handhaving daarvan. Met behulp van diverse modellen en procedures voor het uitoefenen van het arbo-werk van de ondernemingsraad kunnen jullie en als nieuw lid van de ondernemingsraad, goed grip houden en afspraken maken met de bestuurder en de verantwoordelijken.


17. Toezichthouders en de ondernemingsraadHoe pak je het contact van de ondernemingsraad en jij als nieuw lid van de ondernemingsraad, met de toezichthouder aan. Toezichthouders zijn belangrijker geworden de laatste jaren. Als gesprekspartner met kennis over de onderneming is de interesse is wederzijds. De ondernemingsraad heeft vanuit de WOR (artikel 16, 24, 25 en 30) voldoende aangrijpingspunten om de toezichthouder te ontmoeten. In de praktijk gebeurt dat vaak alleen als het spannend wordt en dan is het soms wat lastiger het contact tot stand te brengen. Kortom heb je een als organisatie een toezichthouder? Nodig die uit voor een ontmoeting en zorg voor regelmatig contact. Dan is het gewoon en gemakkelijk elkaar te vinden ook in tijden dat het spannend wordt.


18. De bestuurder en de ondernemingsraadDe verhouding tussen de ondernemingsraad en de bestuurder kan best onder spanning komen te staan door wederzijdse misverstanden. Hoe beter de relatie des te meer invloed op elkaar. Ondernemingsraad en bestuurder ervaren dit als positief. Hoe kom je zover en wat betekend dit voor jou als nieuw lid van de ondernemingsraad?

Enkele punten voor de OR en jou als nieuw lid van de ondernemingsraad, ten aanzien van het bouwen aan een goede relatie met de bestuurder:

Stel een convenant op met de wensen en doelen van jullie relatie en hoe jullie met elkaar willen omgaan,

Hou jaarlijks een evaluatie over de werkrelatie (met een externe begeleider),

Besteedt als het nodig is regelmatig aandacht een informeel contact voor alle leden van de ondernemingsraad met de bestuurder,

Maak afspraken dat zoveel mogelijk ‘informeel zakelijk’ met elkaar overlegd wordt.

Maak gebruik van goede vergaderregels om tijdens vergaderingen de juiste interventies te kunnen plegen.

 

Tot zover mijn visie op de diverse onderdelen van het werk van de ondernemingsraad voor jouw als nieuw lid van de ondernemingsraad!

Graag help ik jullie verder met iedere vraag die jullie tegenkomen. Dus heb jij vragen als ervaren of als nieuw lid van de ondernemingsraad? stel ze mij via deze link!

 

Wil je weten welke competenties er passen bij jou als nieuw lid van de ondernemingsraad? Download hier

Kijk ook eens bij het overzicht van opleidingen voor de Ondernemingsraad

Basiscursus voor de nieuwe OR ondernemingsraad

Training voor de ervaren OR

Training voor de COR

Uitleg over de essentie van medezeggenschap